به مناسبت عیدغدیر در مطلب پیش رو ۴ عنوان کتاب که درباره غدیر و امیر مؤمنان نوشته شده است را به شما معرفی کرده‌ایم تا در این عید بزرگ، بیش از قبل با امیرالمؤمنین علیه‌السلام آشنا شویم و قصه ولایت را از ظهر داغ خُم تا عصر ظهور آخرین منجی عالم دنبال کنیم.
۱- رمان «قدیس» نوشته ابراهیم حسن بیگی، انتشارات نیستان
«قدیس» داستان کشیش مسیحی است که در مسکو زندگی می کند. او به خواندن و جمع کردن کتابهای قدیمی و نسخ خطی علاقه زیادی دارد. روزی مردی تاجیک که متوجه علاقه کشیش به این نوع کتابها شده است. نسخه ای از یک کتاب قدیمی را برای فروش به کلیسا می آورد و ادعا می کند که این کتاب متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش است. کشیش باور نمی کند و تصمیم می گیرد برای صحت قدمت و موضوع کتاب، آن را امانت بگیرد بخواند تا مطمئن شود. او در روند خواندن از قدیمی بودن کتاب اطمینان پیدا می کند و تصمیم میگیرد کتاب را از مرد تاجیک بخرد. اما در پی ماجرایی مرد تاجیک به خاطر این کتاب به قتل می رسد و داستان از این نقطه وارد مسیر جدیدی می شود. بعد از آن کشیش هم در معرض خطر قرار میگیرد چرا که قاتلان مرد تاجیک به دنبال ربودن کتاب هستند. افرادی که به دنبال این کتاب هستند به کلیسا و منزل کشیش حمله میکنند اما موفق به دزدیدن کتاب نمی شوند، کشیش برای حفظ امنیت خود و کتاب با همسرش به منزل پسرشان به بیروت سفر می کنند. او در این شهر فرصتی ویژه پیدا میکند تا کتاب را دقیق تر مطالعه کند و با وجود منابع و افراد سرشناس از جمله دوست مسیحی اش «جرج جرداق» که امیرالمؤمنین علیه‌السلام را می شناسد و کتابهایی را هم درباره ی او نوشته است، بیش تر و بهتر به ابعاد تاریخی زندگی و شخصیت این بزرگ مرد تاریخ پی می برد کشیش رفته رفته با خواندن کتاب جذب وجه شیفته حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می شود. وجه تمایز کتاب قدیس با دیگر کتاب های این سبکی که در شکل زمان روایت می شوند، داستان تازه آن است. رمانی که با حفظ جنبه های ادبی خود یک داستان تاریخی ساده نیست بلکه حرف های بیشتری برای گفتن دارد. به نوعی میتوان گفت که نویسنده در این اثر سعی کرده است علاوه بر شناخت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام ، پادشاهان سرزمین های عرب آن دوره از جمله «معاویه» را با پادشاهان کنونی کشورهای عربی مقایسه کند.
۲- مجموعه شعر «حیدرانه» قاسم صرافان، انتشارات فصل پنجم
این مجموعه شامل شعرهای غالبا حماسی با موضوع تولد، کرامات و دلاوری های حضرت امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام است و تمام اشعار علوی «قاسم صرافان» را در بر دارد. هم چنین تلاش شده که این اشعار تلفیقی از روایات و واقعیتهای تاریخی با صُوَر خیال و شوری شاعرانه باشد. برای آنها که علاقه دارند زیبایی مولایشان را در ابیاتی از شعرهای آیینی بخوانند و لذت ببرند، این کتاب می تواند پیشنهاد بسیار خوبی باشد که برای نمونه چند بیت از این مجموعه را در زیر می توانید بخوانید:
«بی سبب نیست که در قلب همه جا داری / آن چه خوبان همه دارند تو تنها داری»
«سّر توحید احمدی این است/ که علی را فقط خطاب کند/ عرصه جنگ هم که تنگ شود / روی حیدر فقط حساب کند»
«سرنوشت ما گره خورده به گیسوی علی / از ازل چرخانده دلها را خدا سوی علی»
«در میان دست حیدر، هر دو لشکر در سکوت / قلعه ی بی در علی گویان و خیبر در سکوت»
۳ – پس از بیست سال نوشته سلمان کدیور، انتشارات شهرستان ادب
«پس از بیست سال» اثری است به قلم «سلمان کدیور» در آن خواننده را به کوچه هایی میبرد که در آن جوانان شامی که سرزمینشان قبلا توسط رومیان اداره می شد، اکنون در عصر ظهور اسلام نیز به رفتارهای همان دوره مشغول اند و مسئول آن، حکومت بنی امیه است که جهت حفظ قدرت خود، مسلمین را از اسلام حقیقی دور نگه داشته و فریبی به نام اسلام اموی را رواج می دهد. آن معرفت سرشار و آموزه های عمیق که به امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر می گشت. چنان توسط امویان وارونه جلوه کرده بود که دیگر همه باورشان شده بود اسلام حضرت علی علیه‌السلام با اسلام حضرت محمد مصطفی صل‌الله‌و‌علیه‌و‌آله فرق دارد. کار به جایی رسید که برخی در زمان شهادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کوفه انگشت به دهان حیرت بردند که مگر علی هم نماز می خوانده؟! تصویر سازی دقیق از آن دوران، کاری است که سلمان کدیور در رمان خود به انجام رسانده و دوران خلافت عثمان بر مسلمانان و تسلط معاویه بر شام را به تصویر کشیده است. «پس از بیست سال» با وجود حجم زیادش، ترکیبی دلنشین و روان دارد که سریعا خوانده می شود. نثر یکنواخت کتاب یکی از وجوه تمایز آن است. علیرغم حجم بالا، نویسنده از این حالت یکنواخت دور نشده که سبب شده انسجام متن حفظ شود و خواننده با نثری پراکنده مواجه نشود. مخاطب در این اثر با مختصاتی از تاریخ اسلام روبه رو می شود که شاید قبلا در کتابهای تاریخ خوانده باشد، اما روایت زیبا و جالب سلمان کدیور است که آن را در ذهن او حک می کند. داستان جنگ صفین، فصلی مهیج و حماسی از زمان است که نویسنده سعی دارد آن را از یک توصیف خشک تاریخی به اثری با مایه های داستانی بدل کند. روایت عاشقانه سلیم و راحیل نیز به عنوان نیروی محرکه وقایع داستان عمل می کند و سلمان کدیور از این توانایی در کار خود به خوبی استفاده کرده است.
۴- علی از زبان علی یا زندگانی امیر مؤمنان علی علیه‌السلام نوشته سید جعفر شهیدی، انتشارات دفتر فرهنگ اسلامی
شادروان «سید جعفر شهیدی» در مقدمه ی آن کتاب چنین می نویسد: ماه ها و می توان گفت، سال هاست میخواهم قلم بردارم و صفحه هایی پیرامون زندگانی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بنگارم. هربار که خود را آماده می کنم، ندایی از درونم می شنوم: «آهسته باش! چه گستاخی! می خواهی در این میدان پهناور در آیی و بضاعت اندک خود را بنمایی؟ نمی دانی مهتاب به گز پیمودن است و دریا را با مشت تهی نمودن. در میا! که عرصه سیمرغ نه جولانگه توست.» از خود پوزش می خواهم و قلم را به یک سو می نهم. دیری نمی گذرد که دیگر بار شوق، عنان می گسلاند و بی خواست من، مرا می راند ، که آخر از مورچه و ران ملخ و پیشگاه سلیمان یادگیر. مگر نمی دانی در آستانه بزرگان از هر کس به اندازه توان او چشم می دارند؟ «خدایا! چه باید کرد؟» سرانجام به خود گفتم درست است که پرداختن به چنین کار در توان تو نیست، اما به خود منگر که بضاعتت چیست، بنگر که سخن درباره کیست. او دستگیر ناتوانان است و یاور درماندگان. از لطف خدا و سخن شاه اولیا مدد خواه! شاید آن سان که در نهج البلاغه به گفته خود عنایتش بود و در ترجمه یاری ات نمود، لطف از تو دریغ ندارد و موفق ات گرداند، تا هدیه ای به دوستانش تقدیم کنی و بکوش تا آنجا که می توانی از فرموده های او به پارسی برگردانی و “علی” از زبان “علی” بشناسانی. این بار آماده گشتم و این صفحه ها را نوشتم و کتاب را به شیفتگان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام تقدیم می کنم. درخواندن آن به نارسائی نوشته من ننگرند، عظمت مقام علی را در نظر آورند و به هر حال این ضعیف را از دعای خیر فراموش نکنند.
برگرفته از «خم خانه»؛ ویژه‌نامه آستان مقدس علوی برای عید غدیر
