زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نه‌تنها در این دنیا باعث رشد و تعالی معنوی می‌شود، بلکه در روز قیامت نیز آثار بسیار فراوانی به همراه خواهد داشت.
الف: زيارت پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و رهايى انسان
به تصريح برخى از روايات، پاداش زيارت آن بزرگوار اين است كه پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) آن شخص را در روز قيامت زيارت مى‌كند و او را از كيفر گناهان رهايى مى‌بخشد، كه در اينجا نمونه‌هايى از اين روايات را بيان مى‌كنيم:
١. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
«امام حسن به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) عرض كرد: اى پدر! پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟
فرمود: پسرم كسى كه مرا يا پدرت را در زمان حيات يا مرگ زيارت كند، حق الهى بر گردن من است كه آن شخص را در روز قيامت ديدار كنم و از گناهان و عواقب آن‌ها رهايش سازم.»
٢. پيامبر اكرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«من ضمانت مى‌كنم كه زائر اميرالمؤمنين را از سختى‌ها و نگرانى‌هاى قيامت رهايى بخشم و او را در مقام و مرتبۀ خودم قرار دهم و همراه خود سازم.»
ب: پاداش قدم‌هاى زائر
در دسته‌اى از روايات آمده است كه علاوه بر ثواب زيارت، براى هر قدمى كه زائر برمى‌دارد، خداوند پاداش‌هاى گوناگونى عطا مى‌كند:
١. صفوان جمّال مى‌گويد:
«با امام صادق (علیه‌السلام) به كوفه رسيديم؛ امام فرمود: اينجا حرم جدم اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) است.
سپس به سوى آن حركت كرد و به من فرمود: قدم‌هايت را كوتاه بردار و سرت را پايين بينداز؛ زيرا براى هر قدمى، براى تو صدهزار حسنه نوشته مى‌شود و صدهزار كار بد از تو پاك مى‌گردد و صدهزار درجه بالا برده مى‌شود و صدهزار خواسته‌ات برآورده مى‌شود و پاداش هر صديق و شهيد براى تو ثبت مى‌گردد.»
٢. در حديث ديگرى، امام صادق (علیه‌السلام) مى‌فرمايد:
« كسى كه اميرمؤمنان (علیه‌السلام) را با پاى پياده زيارت كند، خداوند براى هر قدمى یک حج و یک عمره بنويسد؛ پس اگر با پاى پياده هم بازگردد، براى هر قدمى دو حج و دو عمره خواهد نوشت.
سپس به راوى فرمود: اين حديث را با آب طلا بنويس.»
٣. در روايت ديگرى از امام ششم آمده است كه فرمود:
«هر كس جدم را درحالى‌كه عارف به حق اوست زيارت كند، خداوند براى هر قدمش یک حج مقبول و یک عمرۀ نيكو مى‌نويسد، و به خدا قسم قدمى كه در زيارت حضرت امير (علیه‌السلام) غبارآلود شود، سواره باشد يا پياده، آتش جهنم را نصيب آن قدم نمى‌كند.»
ج: پاداش حج و عمره
دسته‌اى از روايات، ثواب زيارت حضرت را چندين حج و عمره برشمرده‌اند؛ حديث ذيل یک نمونه است:
پيامبر اكرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمود:
«كسى كه قبرهاى شما را زيارت كند، ثوابش برابر با هفتاد حج مستحب خواهد بود و او از گناهانش خارج مى‌شود و وقتى كه از زيارت شما بازگشت، همانند كسى مى‌شود كه تازه از مادر متولد شده؛ پس بشارت بر تو باد و به دوستان و اولياى خود هم بشارت بده به نعمت‌ها و چشم‌روشنى‌هايى كه هيچ چشمى نديده و گوشى نشنيده و به قلب كسى هم خطور نكرده است.»
سپس پيامبر عظيم الشأن (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) خبر از آينده داد و فرمود:
«ولى افراد پستى از مردم به زائران قبرهاى شما طعنه و تهمت مى‌زنند، همان‌گونه كه زن بدكار، به كار بدش طعنه زده مى‌شود. اينها بدترين امت من هستند. شفاعت من به آنان نمى‌رسد و وارد حوض من هم نخواهند شد.»
د: پاداش شهدا
در دسته‌اى از روايات، پاداش زيارت آن بزرگوار، معادل پاداش هزاران شهيد به شمار آمده است:
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
«كسى كه اميرمؤمنان (علیه‌السلام) را با شناخت حق او و بدون گردن‌كشى و تكبر زيارت كند، خداوند پاداش صدهزار شهيد براى او مى‌نويسد و گناهان گذشته و آيندۀ او را مى‌بخشد، و او را از افرادى كه در امان هستند مبعوث مى‌كند، و حساب را بر او سبک مى‌گرداند، و فرشتگان الهى از او استقبال مى‌كنند، و هنگامى كه به منزلش بازگشت، او را بدرقه مى‌نمايند؛ پس اگر مريض شود، از او عيادت مى‌كنند، و اگر از دنيا رفت، تا قبر با استغفار با او همراهى مى‌كنند.»
ه: باز شدن درب آسمان‌ها
در تعدادى از روايات آمده كه زيارت حضرت امير (علیه‌السلام) در آسمان‌ها را به سوى انسان باز كرده و حاجت‌هاى او را برآورده مى‌سازد و همّ و غم او برطرف مى‌گردد:
١. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
«خداوند ولايت ما را به اهل شهرها عرضه كرد؛ جز اهل كوفه آن را نپذيرفتند، و در كنار كوفه قبرى وجود دارد كه هيچ غمگينى آنجا نمى‌آيد و آنجا چهار ركعت نماز مى‌خواند، مگر آنكه خداوند او را با برآوردن حاجتش خندان خواهد كرد.»
٢. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
«درهاى آسمان هنگام ورود زائر اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) باز مى‌شود.»
٣. در حديثى ديگر آمده كه مفضل بن عمر مى‌گويد:
«خدمت امام صادق (علیه‌السلام) رسيدم و عرض كردم: من اميرمؤمنان (علیه‌السلام) را دوست دارم و دوست دارم او را زيارت كنم؛
امام فرمود: آيا فضيلت زيارت او را مى‌دانى؟
عرض كردم: نه اى فرزند رسول خدا؛ پس مرا با آن آشنا فرما.
امام فرمود: هنگامى كه قصد زيارت اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) را كردى، بدان كه تو زائر استخوان‌هاى حضرت آدم و بدن نوح پيامبر و جسم على بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) هستى.»
سپس سخنانى بين من و حضرت در مورد حضرت آدم رد و بدل شد و حضرت فرمود: «درهاى آسمان براى زائر اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) هنگام دعايش باز مى‌شود؛ پس مواظب باش از خير محروم نشوى.»
و: بهشت
در روايات بسيارى نيز آمده است كسى كه آن حضرت را زيارت كند، بهشت پاداش او خواهد بود:
١. امام صادق (علیه‌السلام) از پدران بزرگوارشان و آنان از رسول اكرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نقل كردند كه فرمود:
«كسى كه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) را بعد از رحلتش زيارت كند، بهشت براى او خواهد بود.»
٢. در حديثى ديگر آمده كه پيامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به امام حسين (علیه‌السلام) فرمود: «زيارت نمى‌كند مرا و پدرت و برادرت و تو را، مگر صديقين از امت من.»
و روشن است كه صديقين امت پيامبر همان‌گونه كه در قرآن آمده، در بهشت خواهند بود.
ز: كسب رحمت الهى
زيارت اميرالمؤمنان (علیه‌السلام) زمينۀ بهره‌مند شدن از رحمت الهى را فراهم مى‌آورد؛ رواياتى وارد شده است كه ترک زيارت حضرت را اين‌گونه نكوهش كرده است:
١. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
« كسى كه زيارت اميرمؤمنان (علیه‌السلام) را ترک كند، خداوند به او نظر نمى‌كند.»
٢. يونس بن ابى‌وهب گويد:
«وارد مدينه شدم و خدمت امام صادق (علیه‌السلام) رسيدم؛ به حضرت عرض كردم: فدايت گردم! خدمت شما آمدم و اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) را زيارت نكردم.
امام فرمود: بد كارى كردى! اگر تو از شيعيان ما نبودى، به تو نگاه نمى‌كردم. آيا زيارت نكردى كسى را كه خدا با فرشتگان و پيامبران و مؤمنان زيارتش مى‌كنند؟
عرض كردم: فدايت گردم! من اين را نمى‌دانستم؛
فرمود: بدان كه اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) نزد خدا از همۀ امامان برتر است و پاداش اعمال آنان از آن اوست و آنان به اندازۀ اعمال خودشان برتر هستند.»
روز عید غدیر
در مورد زيارت حضرت (علیه‌السلام) در روز عيد غدير چنين آمده است:
«بزنطى گويد: امام رضا (علیه‌السلام) به من فرمود: هر كجا بودى، روز غدير نزد قبر اميرالمؤمنين (علیه‌السلام) حاضر شو؛ زيرا خداوند تبارک و تعالى براى هر زن و مرد مؤمن و مسلم گناهان شصت سال را مى‌بخشد، و دو برابر آنچه در ماه مبارک رمضان و شب قدر و فطر از آتش جهنم آزاد كرده، رهايى مى‌بخشد، و يک درهم در آن روز، در آنجا برابر است با هزار درهمى كه به برادران عارف آشنا بدهى؛ پس به برادرانت در اين روز بخشش كن و هر مرد و زن مؤمن را خوشحال گردان.»
ثواب زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در برخی روزهای شریف
بیان علامه مجلسی:
مرحوم علامه مجلسى (رحمه‌الله) در كتاب گران‌قدر «بحار الانوار» آورده است:
انجام كارهاى خوب در زمان‌ها و روزهاى شريف، موجب ثواب بسيار است؛ پس زيارت آن حضرت در ساير روزهاى شريف، برتر است؛ خصوصاً روزهايى كه به آن حضرت اختصاص دارد يا اين كه در آن روزها كرامت و فضيلت و منقبتى از آن حضرت آشكار شده است؛ مانند: روز ولادت آن بزرگوار كه بنا بر مشهور، روز سيزدهم رجب است و روز وفات و ليلة المبيت، روز فتح بدر (١٧ رمضان) و روز مواسات او در جنگ احد (هفتم شوال) و روز فتح خيبر (٢٧ رجب) و روز بالا رفتن بر دوش پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) براى شكستن بت‌ها (بيستم ماه مبارک رمضان) و روز فتح بصره (نيمۀ ماه جمادى‌الاول) و روز ردّ الشمس (١٧ شوال) و روز نصب آن حضرت براى خواندن آيه‌هاى برائت (اول ذى‌الحجه) و روز بستن درها و بازگذاشتن در خانۀ آن حضرت كه روز عرفه است و روز صدقه دادن انگشتر (٢۴ ذى‌الحجه) كه روز مباهله هم هست، و روز نازل شدن سورۀ «هل أتى» در شأن او (٢۵ ذى‌الحجه)، و روز خلافت آن حضرت كه روز وفات پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است و روز بيعت با آن حضرت پس از قتل عثمان (٢٨ يا ٢۵ ذى‌الحجه) و روز نوروز كه روايت شده است در اين روز براى خلافت با آن حضرت بيعت شد، و غير آن روزهايى كه شمردن آن‌ها ممكن نيست؛
زيرا روزى نيست مگر اينكه فضيلت و عظمت و كرامتى براى آن حضرت ظاهر گشت
منابع
[۱] جعفر بن محمد بن قولويه، كامل الزيارات، ص ٣٩، ح ٣.
[۲]محمد بن يعقوب كلينى، اصول كافى، ج ۴، ص ۵٧٩، ح ٢.
[۳] موسوعة زيارات المعصومين (علیهم‌السلام) ، به همت مؤسسۀ امام هادى (علیه‌السلام) ج ٢،ص ١۶.
[۴] محمدباقر مجلسى، بحار الانوار، ج ١٠٠، ص ٢۶٠، ح ٩.
[۵] همان، ح ١٠.
[۶] موسوعة زيارات المعصومين (علیه‌السلام) ، ج ٢، ص ۴٢، ذيل ح ۵١٢.
[۷] ناصر مكارم شيرازى، مفاتيح نوين، ص ٢٠٧
[۸] موسوعة زيارات المعصومين (علیه‌السلام) ٩، ج ٢، ص ۴۵.
[۹] بحار الانوار، ج ١٠٠، ص ٢۵٧، ح ١.
[۱۰] بحار الانوار، همان، ص ٢۵٩، ح ٧.
[۱۱] همان، ص ٢۶٢، ح ١۶.
[۱۲] موسوعة زيارات المعصومين (علیهم‌السلام) ، ج ٢، ص ٣٩، ح ۵٠٧.
[۱۳] كامل الزيارات، ص ٧٠، ح ۴.
[۱۴]موسوعة زيارات المعصومين (علیهم‌السلام) ، ج ٢، ص ۵٢، ح ۵٢۶.
[۱۵]اصول كافى، ج ۴، ص ۶٧٩، ح ٣.
[۱۶] بحار الانوار، ج ١٠٠، ص ٣۵٨، ح ٢.
بحار الانوار، ج ١٠٠.ص۳۸۳
