ماه مبارک رمضـان، ماه بـهار قـرآن، ماه نزول آیـات نـور، بهترین فرصت است برای شناخت امیرمومنان در آیینه کلام خداوند؛ «آیات علوی» نگاهی است به شان و منزلت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن کریم.
آیه مورد بحث امروز آیه۱ از سوره مؤمنون می باشد:
خداوند در آیه اول سوره مؤمنونمی فرماید:
«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون؛
به‌يقين مؤمنان رستگار شدند.»
امام باقر علیه‌السلام
کامل تمّار گوید: امام باقر علیه‌السلام فرمود: «آیا میدانی منظور از مؤمنان در این آیه: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ چه کسانی هستند»؟ گفتم: «شما نسبت به آن از من داناترید».
پس فرمود: «مسلمانان گرامی و نجیبند و مسلمانان همان برگزیدگان هستند و مؤمن، غریب است. خوشا به حال غریبان!»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۸ / الکافی، ج۱، ص۳۹۱/ بشارهًْ المصطفی، ص۱۱۸/ المحاسن، ج۱، ص۲۷۱
پیامبر رحمت صل‌الله‌علیه‌و‌آله
پیامبر اعظم صل‌الله‌علیه‌و‌آله فرموده اند: «مَا نَزَلَتْ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا کَانَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ رَأْسَهَا وَ أَمِیرَهَا؛ آیه‌ای که با عبارت یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا در قرآن شروع شده باشد، نازل نشد؛ مگر اینکه علی رأس [مخاطبان] آن و امیر آنان است.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۴ / فرات الکوفی، ص۴۹
امام جعفر صادق علیه‌السلام
- امام صادق علیه‌السلام می فرماید: «خداوند بهشتی را آفریده که هیچ چشمی آن را ندیدهاست و هیچ مخلوقی بر آن آگاهی ندارد. پروردگار تبارکوتعالی هر صبح در آن را باز میکند و میفرماید: «پاکتر و خوشبوتر شو»! و [بهشت] میگوید: قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۰/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۹۹
- امام صادق علیه‌السلام می فرماید: این آیه درباره‌ی پیامبراکرمصل‌الله‌علیه‌و‌آله و امیرالمؤمنینعلیه‌السلامو فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها وحسن علیه‌السلام و حسینعلیه‌السلام نازل شد. و حضرت در حدیثی دیگر فرمود: «این آیه درباره‌ی امیرالمؤمنین (و فرزندانش) نازل شده است»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۴ / بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۸۲
- از امام صادق علیه‌السلام در رابطه با ولادت حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام منقول است:
عبّاس بن عبدالمطلّب و یزیدبن قعنب در مکانی روبروی خانه‌ی کعبه، در جمع هاشمیان و قبیله‌ی عبدالعزی نشسته بودند که فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها، مادر امیرمؤمنان علیه‌السلام ، وارد [مسجدالحرام] شد.
آن روز، روزی بود که نه ماه دوران بارداری ایشان تکمیل شده بود و مقابل خانه‌ی خدا ایستاده بود. …
دیدیم که شکافی در پشت خانه‌ی کعبه ایجاد شد و فاطمه از آن شکاف وارد خانه‌ی کعبه شد و از دید ما پنهان گشت.
سپس دوباره بهاذن خداوند یکتا، دیوار به حالت اوّل خود بازگشت و شکاف از بین رفت. پس از آن هرچه سعی کردیم در را بازکنیم تا یکی از زنان به کمک او برود موفّق نشدیم.
دراین‌هنگام بود که دانستیم این یک امر الهی است. فاطمه سلام‌الله‌علیها سه روز در خانه‌ی کعبه ماند، پس از سه روز مجدّدا همان شکاف باز شد و این بانو درحالی‌که “علی”علیه‌السلام را در آغوش داشت از داخل خانه بیرون آمد … ابوطالب علیه‌السلام با دیدن او خشنود گشت.
“علی”علیه‌السلام به او فرمود: «سلام و رحمت و برکات خداوند بر تو باد ای پدر»!
سپس رسول خدا صل‌الله‌علیه‌و‌آله وارد [مسجدالحرام] شد در این هنگام “علی”علیه‌السلام تکانی خورد و به روی او لبخندی زد و فرمود: «درود و رحمت خداوند بر تو باد ای پیامبر خدا صل‌الله‌علیه‌و‌آله »!
سپس بهاذن خداوند سرفه‌ای کرد [و به سخن درآمد] و این آیات را تلاوت کرد: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، قَدْ أَفْلَحَ المُؤْمِنُونَ، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ.
پیامبر فرمود: «مؤمنان به‌واسطه‌ی تو رستگار شدند».
و تمام آیات را تا آنجا که میفرماید: أُولئِکَ هُمُ الْوارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ قرائت نمود.
سپس فرمود: «به خدا سوگند! امیر آن‌ها تویی؛ علم خود را در خدمت آن‌ها قرار میدهی و آنان از علم تو بهره می‌گیرند.
به خدا سوگند! تو راهنمای آنهایی و آن‌ها به‌واسطه‌ی توست که راه خود را مییابند.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۴ / بحارالأنوار، ج۳۵، ص۳۵/ الأمالی للطوسی، ص۷۰۸/ المناقب، ج۲، ص۱۷۴
- در روایت حسن‌بن‌محبوب از امام صادق علیه‌السلام آمده است:
خانه کعبه از پشت شکافته شد و فاطمه وارد گشت … [پس از ولادت علی (]، ابوطالب میهمانی برگزار کرد و گفت: «بیایید و هفت‌بار دور خانه‌ی خدا بگردید و داخل خانه خدا شده و به فرزندم سلامکنید». مردم هم چنین کردند و این امر یک سنّت شد».
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۱۶/ المناقب، ج۲، ص۱۷۴
