ماه مبارک رمضـان، ماه بـهار قـرآن، ماه نزول آیـات نـور، بهترین فرصت است برای شناخت امیرمومنان در آیینه کلام خداوند؛ «آیات علوی»نگاهی است به شان و منزلت حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام در قرآن کریم.
آیه ۴۳ سوره رعد را «آیه عِلمُالْکِتاب» گفتهاند. روایات اهلبیت علیهمالسلام این آیه را شاهدی بر برترین فضیلت امیرالمومنین علی علیهالسلام و دیگر ائمّه علیهمالسلام دانستهاند.
این آیه اهلبیت پیامبر را دارای علم کتاب معرفی میکند.
سلامُ الله علیٰ مَن عندهُ اســــرار یزدانش
تعالیَ الله از این منزلت،زین رتبه و شانش
سلام الله علیٰ مَن عنِدهُ علمُ الکتاب،آری
شهادت می دهد بر علم او آیات قرآنش
منـــور کرد بیت الله را در شـــام آغازش
مشرف کرد بیت الله را در صبح پایانش
آیه مورد بحث امروز، آیه ۴۳ سوره رعد می باشد:
خداوند در آیه ۴۳ سوره رعد نی فرماید:
وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ كَفَى بِاللهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ
آنها كه كافر شدند مىگويند: «تو پيامبر نيستى»! بگو: «كافى است كه خداوند، و كسى كه علم كتاب [و آگاهى بر قرآن] نزد اوست، ميان من و شما گواه باشند».
نبی مکرم اسلام
پیامبر صلىاللهعليهوآله فرمودند: «ذَاکَ أَخِی علیبنأبیطالب؛ منظور از آن علی بن ابیطالب علیهالسلام است.»
تفسیر اهل بیت علیهمالسلام ج۷، ص۳۲۴/ بحارالأنوار؛ ج۳۵، ص۴۲۹/ الأمالی للصدوق؛ ص۵۶۴/ روضهًْ الواعظین؛ ج۱، ص۱۱۱/ شواهدالتنزیل؛ ج۱، ص۴۰۰/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۲۷، ص۱۸۸
مولای متقیان
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرماید: «أَنَا هُوَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ؛ من آن کسی هستم که عالم به کتاب خداست.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۴ / بحارالأنوار؛ ج۳۵، ص۴۳۲/ بصایرالدرجات؛ ص۲۱۶/
سلیمبنقیس گوید: شخصی از حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام پرسید درحالیکه من به آن گوش میدادم؛ «مرا از بهترین مناقب خود باخبر ساز»، فرمود: «آنچه خداوند در قرآن نازل فرموده است».
پرسید: «چه آیاتی را دربارهی شما نازل فرموده است»؟
فرمود: «من آن شاهد از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله میباشم، و در آیه: وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ کَفی بِالله شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ منظور از کسی که علم کتاب نزد اوست من میباشم»، و آن حضرت تمام آیاتی که دربارهاش نازل شده بود را ذکر نمود.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶ بحارالأنوار؛ ج۴۰، ص۱/ الاحتجاج؛ ج۱، ص۱۵۹/
باقر العلوم
■امام باقر علیهالسلام می فرماید: «إِیَّانَا عَنَی وَ عَلِیٌّ أَوَّلُنَا وَ أَفْضَلُنَا وَ خَیْرُنَا بَعْدَ النَّبِیِّ؛ منظور از این آیه ما هستیم. علی علیهالسلام اول و افضل و بهترین ما بعد از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله است.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶ بحارالأنوار؛ ج۲۶، ص۱۷۲ / بصایرالدرجات؛ ص۲۱۴/ المناقب؛ ج۴، ص۴۰۰/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۲۷، ص۱۹۹
■امام باقر همچنین فرموده است: «نَزَلَتْ فِی عَلِیٍّ إِنَّهُ عَالِمُ هَذِهِ الْأُمَّهًْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ؛ این آیه در مورد علی علیهالسلام نازل شده که او عالم امّت بعد از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله است.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶/ بحارالأنوار؛ ج۳۵، ص۴۳۲/ بصایرالدرجات؛ ص۲۱۵/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۲۱/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۷؛ ص۳۳۴/
■جابر گوید: امام باقر علیهالسلام فرمود: «وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ؛ منظور امام علی علیهالسلام است.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶ بحارالأنوار؛ ج۳۵، ص۴۳۰/ بصایرالدرجات؛ ص۲۱۳؛
امام جعفر صادق
■امام صادق علیهالسلام فرمودند: «قُلْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ؛ منظور امام علی علیهالسلام است.»
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶/ بحارالأنوار؛ ج۳۵، ص۴۳۰
■ابنبکیر گوید: من خدمت امام صادق علیهالسلام بودم، سخن از علم سلیمان علیهالسلام شد و قدرتی که به او داده شده بود. فرمود: «به سلیمانبنداود علیهالسلام چه چیز داده شده به او یک حرف از اسم اعظم داده بودند؛
ولی صاحب شما کسی است که خداوند میفرماید: قُلْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ و به خدا قسم علم کتاب نزد علی علیهالسلام بود». عرض کردم: «صحیح میفرمایید فدایتان شوم».
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۳۰ بحارالأنوار؛ ج۲۶، ص۱۷۰/ بصایرالدرجات؛ ص۲۱۲/
ابنعبّاس رحمة الله علیه
از ابوصالح در تفسیر و توضیح آیهی شریفه: وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ سؤال شد. آن مرد فرزانه گفت: مصداق آیه علیّبنابیطالب علیهالسلام است. که عالم به تفسیر و تأویل، ناسخ و منسوخ، حلالوحرام قرآن شریف بود.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۲۶ بحارالأنوار؛ ج۴۰، ص۱۴۶/ الصراط المستقیم؛ ج۲، ص۷۵/