بسیارى از اصحاب و یاران امامان (علیهم‌السلام) و شخصیت‌هاى بزرگ و فداکار، از کوفه برخاسته‌اند و به همین دلیل در فضیلت و عظمت سرزمین کوفه، روایات فراوانى ذکر شده است.
فضیلت سرزمین کوفه
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «اولین مکانی که آدم (علیه‌السلام) بر روی آن سجده کرد، ظهر کوفه بود.»
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز به برتری چهار مکان اشاره کرده‌اند، بیت المعمور، غری، کربلا و طوس.
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
«ولایت و محبت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تنها توسط مردم کوفه پذیرفته شد و افراد شایسته‌ای از این سرزمین وارد بهشت می‌شوند.»
ابوبصیر از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است:
«ولایت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بر آسمان‌ها، زمین، کوه‌ها و شهرها عرضه شد و تنها مردم کوفه آن را قبول کردند.»
سید ابن‌طاووس از امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است:
«کوفه یکی از باغ‌های بهشت است و در آن قبر نوح، ابراهیم و ۳۷۰پیامبر، ۶۰۰وصی و قبر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) قرار دارد.»
روایاتی دربارۀ عظمت و فضیلت مسجد کوفه
شیخ ابن‌قولویه‌قمی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است:
«مسجد کوفه دارای فضایل بسیاری است، نمازهای واجب و نافله در آن ثواب و اثر ویژه دارد. برکت آن تا مسافت دوازده میل گسترده است، چشمه‌هایی از روغن، شیر، آب شرب و آب طهارت در آن وجود دارد، و محل عبور کشتی نوح بوده است.
همچنین در آنجا ۷۰پیامبر و ۷۰وصی نماز خوانده‌اند و هیچ مؤمنی با حاجت به این مسجد نمی‌آید، جز اینکه خداوند نیازش را برطرف می‌کند و گرفتاریش را برطرف می‌سازد.»
علامه محمد باقر مجلسی نقل کرده است:
« برکت مسجد کوفه تا دوازده میل گسترده است و سمت راست آن «یمن» نامیده شده که احتمالاً اشاره به قبر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) است.»
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
«هیچ بندۀ صالح یا پیغمبری نیست مگر اینکه در مسجد کوفه نماز خوانده باشد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز هنگام معراج، به جبرئیل گفته شد که مقابل مسجد کوفه است و پس از اجازۀ خدا دو رکعت نماز در آنجا خواند.»
فضائل مسجد کوفه
- سمت راست(میمنته) آن به باغی از باغ‌های بهشت و سمت عقب(مؤخره) آن نیز به باغی از بهشت متصل است.
- نماز واجب در آن معادل هزار نماز و نماز نافله معادل پانصد نماز است.
- حتی نشستن در آن بدون ذکر و تلاوت، عبادت محسوب می‌شود.
- اگر مردم از فضیلت‌های آن مطلع بودند، حتی به صورت خزیدن به آن می‌آمدند.
در تحقیقات آقای مهدی رجائی اشاره شده است که «میمنته» احتمالاً به قبر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و «مؤخره» به قبر امام حسین (علیه‌السلام) اشاره دارد.
خریداری زمین کوفه
شیخ صدوق نیز از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل کرده است:
«وقتی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از منطقه‌ای به نام «بانقیا» (از اسامی شهر نجف است) عبور کرد، آن محل هر شب به لرزه درمی‌آمد. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) با غلامش شب را در آنجا گذراند و لرزش متوقف شد.
مردم از او پرسیدند چرا اینجا دیگر لرزه ندارد؟ او پاسخ داد که زمین را خریدم تا دیگر لرزش ایجاد نشود. آن زمین را با هفت بز و چهار الاغ خرید و به همین دلیل نام آن «بانقیا» گذاشته شد.
غلام او گفت: این زمین که هیچ محصولی ندارد، چه سودی دارد؟
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) پاسخ داد: خداوند از این زمین ۷۰هزار نفر را بدون حساب وارد بهشت می‌کند و آن‌ها شفاعت‌کننده خواهند بود.»
در روایتی دیگر سید محمد بن علی علوی نقل می‌کند:
«امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) زمین‌هایی را از نجف تا حیره تا کوفه به مبلغ چهل هزار درهم خریداری کرد و فرمود که این مکان‌ها از فضایل ویژه‌ای برخوردارند و از این زمین‌ها، هفتاد هزار نفر بدون حساب وارد بهشت خواهند شد.»
همچنین روایت شده که بسیاری از پیامبران و صالحان در این منطقه دفن شده‌اند و زمین کربلا و کوفه با برکت و مقدس است.
علامه کلینی نقل کرده که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «تو برادر من هستی و محل وعده و پیمان میان من و تو وادی السلام است.»
جابر بن یزید جعفی از امام محمد باقر (علیه‌السلام) نقل کرده است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «افرادی از امت من بین حیره و وادی کوفان هستند که خداوند از بلایا آن‌ها را حفظ می‌کند، همان‌طور که حرایم الهی را حفظ می‌کند و اگر کسی بخواهد به آن‌ها آسیب برساند، خداوند او را نابود خواهد کرد.»
در روایات، کوفه را به چه نامی نامیده‌اند؟
شیخ صدوق از امام موسی کاظم (علیه‌السلام) نقل کرده است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند:
«خداوند چهار منطقه را برگزیده است: طین (مدینه)، زیتون (بیت‌المقدس)، طور سینین (کوفه) و این شهر، امین (مکه)».
علامه مجلسی توضیح داده است:
«کوفه را به «طور سینین» نامیده‌اند، زیرا ظهر کوفه (نجف) محل مناجات امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) بود، مشابه، طور که موسی کلیم‌الله در آنجا با خدا مناجات می‌کرد.
همچنین گفته شده که این نام‌گذاری ممکن است به دلیل قطعه‌ای از کوه طور سینا باشد که به منطقۀ نجف منتقل شد یا برخی اخبار تاریخی این اشتباه را بازگو کرده‌اند. در وصیت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نیز اشاره شده که ایشان را در ظهر کوفه دفن کردند، که همان طور سینا نامیده شده است.»
کلینی از مفضل بن عمر نقل کرده که از امام جعفر صادق (علیه‌السلام) پرسیده شد: «حضرت نوح (علیه‌السلام) چند روز در کشتی ماند تا آب فروکش کند و از آن خارج شدند؟
امام فرمودند: هفت روز و هفت شب در کشتی ماندند و سپس کشتی بر کوه جودی نشست که همان فرات کوفه است.»
سید قاسم حسینی جلالی گفته است: لفظ «قرب» در برخی نسخ به «فرات» تصحیح شده و صحیح آن «قرب کوفه» است.
همچنین علامه مجلسی اشاره کرده است: «براساس برخی اخبار، کوه جودی نزدیک کوفه بوده و ممکن است برخی اخبار به اشتباه آن را با الغری مرتبط کرده‌اند.»
این احادیث و روایات نقل شده، نشان‌دهنده اهمیت و برکت فوق‌العاده وادی السلام و کوفه در آموزه‌های دینی و زندگی اخروی است.
منبع
برگرفته از «کتاب تاریخ المرقد العلوی المطهر»
