حضور روز افزون زائران و اراتمندان امیرالمؤمنین علیه‌السلام از سراسر دنیا، متولیان امر و تولیت آستان مقدس علوی را بر آن داشت تا در جهت توسعه حرم مطهر علوی گام بردارند. نتیجه این دغدغه طرح توسعه حرم امیرالمؤمنین علیه‌السلام بود که مرحله نخست آن احداث شبستان حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بود.
طرح عظیم صحن و شبستان حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به دو چالش اساسی پایان می‌داد: اول توسعه حرم علوی که ساخت و مرمت آن از دیرباز توسط ایرانیانی چون شیخ بهایی و دیگر بزرگان صورت گرفته بود و دیگری ایجاد یادگاری جاودان به نام دردانه پیامبر اکرم، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها.
گام نخست در این پروژه عظیم مهندسی و شناسایی بهترین مکان جهت اجرای طرح توسعه بود که پس از ماه‌ها تحقیق و شناسایی ضلع غربی مطهر علوی حد فاصل رواق ابوطالب و مقام امام سجاد به عنوان بهترین انتخاب مورد تایید قرار گرفت و اجرای طرح آغاز شد.
مقاوم‌سازی دیوارها با استفاده از تکنیک شمع‌گذاری صورت گرفته که در آن حدود هزار شمع با ارتفاع 25 متر محیط طرح را پوشش می‌دهد. خاکبرداری از زمینی به عرض 150 متر و عرض 400 متر با ارتفاع حدود 17 متر هم زمان با مهار آب‌های سطحی و ایجاد دیوارهای مقاوم جهت جلوگیری از ریزش خاک و رانش زمین یکی از کارهای بزرگی است که در طول طرح توسعه حرم علوی به دست مهندسان ایرانی انجام شده است.
یکی از مراحل مهم این طرح عظیم عایق‌بندی بود که مهندسان ایرانی آن را خیلی دقیق پیاده‌سازی کردند. بتن مورد استفاده در طرح، ترکیبی جدید با کارآمدی بسیار است که حاصل ابتکار مهندسان ایرانی است.
ارتفاع کم گنبد اصلی علوی و دغدغه مشاهده گنبد از بدو ورود به شبستان اساتید طراحی و معماری ایران را بر آن داشت تا در طراحی به سمت سازه‌ای با سه طبقه در زیر زمین و یک طبقه روی زمین بروند که امری بسیار دشوار بود، اما موفق به انجام آن شدند.
در حوزه تأسیسات برای طرحی به این عظمت مقرر شد، برای جلوگیری از آلودگی صوتی، تأسیسات طرح در فاصله 500 متری از صحن ایجاد شود که تهویه هوا، سرمایش و گرمایش را از طریق تونلی به همین وسعت به صحن منتقل می‌کند.
طراحی شبستان حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بر مبنای معماری اسلامی – ایرانی و به عهده جمعی از مهندسان دانشگاه شهید بهشتی ایران بوده است.
از اینجا جلوه های زیبایی از هنر معماری ایرانی اسلامی این صحن را مشاهده نمایید.
این صحن از دو بخش زیارتی و غیر زیارتی به شرح زیر تشکیل شده است تا تمام نیازهای حرم مطهر علوی را پوشش دهد.
الف) بخش زیارتی
بخش زیارتی در زمینی به مساحت 29 هزار مترمربع، در 4 طبقه اصلی و سه نیم طبقه احداث شده است. این بخش با زیربنای 85 هزار مترمربع و ظرفیت پذیرش حداکثر 100 هزار نفر در ساعت، شامل 3 طبقه شبستان و صحن روباز، مدرسه علمیه، بخش درمان، تأسیسات، انبارها، بخشی از سرویس‌های بهداشتی، بخش‌های خدماتی وغیره است.
از تزئینات داخلی این شبستان می‌توان به سنگ‌کاری بیش از یک هزار و 200 ستون اشاره کرد. شبستان هر طبقه با یک نوع سنگ پوشیده شده و بیش از 800 گنبد داخلی دارد.
ب) بخش غیر زیارتی
بخش غیر زیارتی شامل موزه، کتابخانه، طهارت خانه و وضوخانه، ساختمان های اداری، مهمانسرا و رستوران و پارکینگ اختصاصی است.
- بخش اداری و اطلاع رسانی
در زمینی به وسعت 4 هزار و چهارصد مترمربع و زیربنای 15 هزار مترمربع شامل بخش های اداری، فنی و مهندسی، سالن اجتماعات، بخش خدماتی وغیره است.
- کتابخانه
در زمینی به وسعت سه هزار و 100 مترمربع و با زیربنایی به مساحت 2 هزار مترمربع و گنجایش بیش از 250 هزار جلد کتاب در 6 طبقه م می باشد.
- مهمانسرا و رستوران حرم
در زمینی به وسعت چهار هزار و 400 مترمربع و زیربنایی به مساحت چهارده هزار و 500 مترمربع با ظرفیت پخت و آماده سازی 10 هزار وعده غذا در هر نوبت می باشد.
- طهارت‌خانه و وضوخانه
در زمینی به وسعت 15 هزار مترمربع و دارای 900 چشمه سرویس بهداشتی که با احتساب سرویس‌های اطراف صحن فعلی آمادگی خدمات‌رسانی به بیش از 140 هزار زائر را در خواهد داشت.
- پارکینگ اختصاصی
در زمینی به وسعت 10 هزار مترمربع احداث شده است.
- موزه
در زمینی به وسعت سه هزار و 100 مترمربع و با زیربنایی به مساحت 18 هزار مترمربع در 6 طبقه احداث شده است.
نمونه هایی از هنر تماشایی نورپردازی صحن حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را از اینجا مشاهده نمایید.
انتهای پیام/ع
