«ابن‌اثیر جزری» عالم و مورخ بزرگ اهل‌سنت، عمری می‌نویسد:
«زینب دختر، علی بن ابی‌طالب (عليه‌االسلام)، مادرش، فاطمه (سلام‌الله‌علیها) دختر، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود. او در زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به دنیا آمد. بخشی از زندگی آن حضرت را درک نمود.
زینب (سلام‌الله‌علیها) تنها زن متفکر و دانشمندی بود، که از قدرت تفکر بالایی برخوردار بود. پدرش او را به ازدواج عبدالله بن جعفر درآورد و حاصل این ازدواج، فرزندانی به نام‌های عون اکبر، عباس، محمد و ام‌کلثوم بودند. او در واقعۀ کربلا همراه برادرش حسین بن علی (علیه‌السلام) بود.
بعد از شهادت برادرش، به‌همراه قافله روانۀ شام گشت و در برابر یزید بن معاویه، خطبه‌ای شیوا و پرمعنا ایراد کرد، که در کتابهای تاریخی ثبت شده است. این خطبه نشانگر درایت، عقل، اندیشه و قدرت بالای روحی او بود.»[۱]
ذهبی عالم بزرگ اهل‌سنت دربارۀ حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) می‌نویسد:
«زینب دختر، علی بن ابی‌طالب هاشمی، در زمان حیات جدش، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) متولد شد و زن عاقل و سخنوری بود، و از عبد الله بن جعفر، صاحب چند فرزند شد: علی، عون، عباس و ام کلثوم.»[۲]
حضرت زينب (سلام‌الله‌علیها) بانوی قهرمان کربلا
عایشه بنت شاطی نویسنده مشهور سنی مذهب مصری می‌نویسد:
«آری! زینب (سلام‌الله‌علیها) بود که از واقعۀ شهادت برادرش سرگذشتی غم‌انگیز و جاودانی بر جای نهاد و از روزی که حسین (علیه‌السلام) کشته شد. هر سال به یاد اندوه عمیق او مراسم سوگواری برگزار می‌کرد. بدین جهت، زینب بانوی بنی‌هاشم، در تاریخ اسلامی و بشریت بانوی قهرمانی است. او توانست به خون‌خواهی برادر شهید بزرگوارش قیام کند و تیشه بر ریشۀ حکومت بنی‌امیه زد و جریان تاریخ را عوض کرد.»[۳]
علم حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کلام امام سجاد (علیه‌السلام)
امام سجاد (علیه‌السلام) به حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) فرمودند: «ای عمه، تو، بحمدالله، عالمی هستی که نزد کسی تعلیم ندیدی و دانایی هستی که نزد کسی نیاموختی.»[۴]
جملاتی ناب از علامه مامقانی (رضوان‌الله‌علیه) در شأن حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)
«من [مامقانی] می‌گویم: زینب! و زینب کیست! و تو چه می‌دانی که زینب کیست!
او عقیلۀ بنی‌هاشم است و دارای صفات پسندیده‌ای که بعد از مادرش احدی به آن صفات نرسیده است. به‌حق است، اگر گفته شود او «صدیقۀ صغرا» است. در حجاب و عفاف بی‌مانند است. هیچ‌کس از مردان در زمان پدر و برادرانش تا روز واقعۀ کربلا، او را ندیده است.
او در صبر و ثبات قدم و قدرت ایمان و تقوی، یکتا و بی‌نظیر است. در فصاحت و بلاغت، گویا از زبان امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) سخن می‌گفت.
اگر ما بگوییم حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) دارای مقام عصمت بوده و معصوم است، کسی نمی تواند انکار کند، اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آشنا باشد، چگونه چنین نباشد؟
اگر چنین نبود، امام حسین (علیه‌السلام) بخشی از بار سنگین امامت را، در روزگاری که امام سجاد (علیه‌السلام) بیمار بود، به او واگذار نمی‌کرد. و امام سجاد (علیه‌السلام) او را در بیان احکام و آنچه که از آثار و نشانه‌های ولایت و امامت است، جانشین خویش و نائب خاص خود قرار نمی‌داد.»[۵]
نیابت خاصۀ حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) از جانب امام معصوم
آیت‌الله محمد باقر بیرجندی (رضوان‌الله‌عليه) عالم بزرگ شيعه می‌نویسد:
«شهادت می‌دهم به فضل و عظمت آن مخدره‌ای که شیخ صدوق در کمال‌الدین و مجلسی در باب غیبت بحار الانوار روایت کرده‌اند: آن بانوی بزرگوار، نیابت خاصه از امام سجاد (علیه‌السلام) داشت و در امور حلال و حرام مرجع شیعیان بود. این وضعیت تا زمانی ادامه یافت که، امام سجاد (علیه‌السلام) از بیماری شدیدی که تصور نمی‌شد از آن رهایی یابند، شفا یافتند.»[۶]
منابع
[۱] «اسد الغابة في معرفة الصحابه»، تألیف ابن‌اثیر جزری، صفحه ۱۵۲۶-۱۵۲۷.
[۲] «تجريد اسماء الصحابه»، تأليف ذهبی، جلد ۲، صفحه ۲۷۳.
[۳] زینب بانوی قهرمان کربلا، تأليف عایشه بنت شاطی، ترجمۀ حبیب‌الله چایچیان و آیت‌الله مهدی زاده نایینی، صفحه ۱۹۱.
[۴] بحار الانوار، تأليف علامه مجلسی، جلد ۴۵، صفحه ۱۶۴.
[۵] عوالم العلوم، تأليف شیخ عبدالله بحرانی و سید محمد باقر موحد ابطحی، جلد ۱۱، صفحه ۹۵۰.
[۶] «کبریت احمر فی شرایط المنبر»، تأليف آیت‌الله محمد باقر بیرجندی، صفحه ۶۸۲.
