سخنان حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در شيوه بلاغت و سلوک فصاحت، زبان سخنوران را از ایراد هر سخن و خطبه‌ای مشابه سخن حضرت باز می‌دارد.
نامه‌ها و سخنان حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بدون هیچ نبردی قلم شاهزادگان را متزلزل و عقل خردمندان را از کرانه مواعظ و حکمت‌های ایشان متحیر می‌کند.
چگونه چنین نباشد که کلام حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام برگرفته از انوار الهی است و منور به نور ختمی مرتبت و سخنش مستفیض پژواک الهی و بهره‌مند از محضر محمدی است، ایشان بعد از قرآن و دومین فرقان هستند.
نهج البلاغه، سخن حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام
علما مجموعه قراینی ذکر کردهاند که نهج‌البلاغه، گفتار امیرالامرای بلاغت و بیان، علی‌بن‌ابی‌طالب، حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
– علمای نیک امت به شبهه‌ای که از سوی مردم خدانشناس شایع شد، پاسخ و رضوان خدای متعال را نسبت به ایشان نشان دادند و اسرار ایشان را بدون هیچ شکی تقدیس کردند، همان‌طور که «سیدشریف رضی» در كتاب «نهج‌البلاغه» نقل کرده است. عالمانی که قبل از حکمت ایشان زندگی می‌کردند، در تألیفات و مجموعه‌های حدیث، تاریخ، ادب وغیره نقل کردهاند که کتاب «مصادر نهج‌البلاغه»، از علامه «خطیب سیدعبد الزهرا» گواه آن است. همان‌طور که متون این خطبه‌ها، کتب و سخنان را معاصران و جانشینان شریف رضی به نحوی نقل کردهاند که از آن بر می‌آید، از دیگری برگرفته باشند.
– ادعا می‌شود، آنچه در نهج‌البلاغه شریف رضی آمده است، گزیده‌ای از روایاتی است که علما در تألیفات خود از گفتار حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام ذکر کردهاند و کسی ادعا نکرده است که عین سخن حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام را بدون حرفی کم‌و‌بیش تصریح کردهاند. نهج‌البلاغه از این حیث همانند دیگر کتب روایی است و راوی به دور از غفلت، نسیان یا اشتباه نیست، همان‌طور که نمی‌توان نسبت به راوی یا سایر راویان تبعیض قائل شد. همچنین پرداختن به آن در مقام استدلال و استنباط موافق با موازین معمول مباحث علمی در موضوعات مختلف مشابه است.
– اگر این قول صحیح باشد که شریف رضی خطبه‌های فاقد اعتبار سندی را در نهج‌البلاغه آورده یا در کلیت نهج‌البلاغه تردید شود، مانند خطبه «شقشقیه» و چیزهای دیگر که در نکوهش خلفا و رویکرد آن‌ها یافتند و بر عقایدشان درباره آن‌ها تأثیر گذاشتند ـ اگر صحیح باشد ـ شریف را باید بزرگ‌ترین مخلوق خداوند از حیث بزرگی بلاغت در تاریخ دانست، چراکه او مورد بی‌نظیری است و با هیچ موجودی قابل مقایسه در حُسن و مزیت نیست، مگر پیامبران و ائمه اطهار علیهم‌السلام.
اگر چنین بود، انتظار می‌رفت که او مدعی جایگاهی بزرگ و باشکوه برای خود متناسب با این میزان آگاهی و قدرت‌های عظیم باشد.
– بر ماست که مشابه این سخنان و جملات اعجاب‌آور را در سایر کتب شریف رضی رحمه‌الله بیابیم و به آن چیزی که در کتاب «نهج‌البلاغه» آورده است، محدود نشویم و اگر این سروده‌های معجزه‌وار مانند تخم خروس باشد، برای چه شریف آن را به شخص دیگری منتسب کند و چیزی حتی کوچک به خود نسبت ندهد.
