حضرت علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام) ویژگی‌های خاص مولی الموحدین امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را به مناسبت‌های مختلف ضمن هدایتگری دربارۀ موضوع امامت، بیان فرمودند.
بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)
روزى مأمون به امام رضا (علیه‌السلام) گفت: بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) که قرآن هم بر آن دلالت داشته باشد، چیست؟
امام رضا (علیه‌السلام) فرمود: آیۀ مباهله است که خداى عزوجل فرموده است:
«پس هر که در این (باره) پس از دانشی که تو را (حاصل) آمده با تو محاجه کند، بگو بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم، سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. »(۱)
در جـریـان مباهله چهرۀ درخشان امیرالمؤمنین على (علیه‌السلام) به روشنى دیده مـی‌شـود آنـجـا کـه در این آیـه، وجـود مـقـدّس امیرالمؤمنین عـلى (علیه‌السلام) بـه‌عـنـوان جـان رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) معرّفى شده است.
«وَاَنْفُسَنا» و این مطلب نشان دهـنـدۀ وصـول آن حـضـرت بـه درجۀ نـهـایـى کـمـال اسـت ، تـا آنـجـا کـه در کـمـال مـقـام و عـصـمـت، مـسـاوى و همسان پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) ذکر شده و خـداونـد مـتعال ، او و همسر و فرزندانش (با وجود خردسالیشان) را حجّت و نشانۀ صدق نـبـوّت پـیـامـبـر (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) و بـرهـان و دلیـل روشـن دیـنـش قـرار داد و تـصـریـح کـرد کـه حـسـن و حـسین (علیهماالسلام) پسران پـیـامـبـرنـد و مـقصود از زنان در خطاب آیۀ « وَنِسائَنا»، فاطمه (سلام‌الله‌علیها) مى‌بـاشد که پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) در مباهله و احتجاج ، آنان را با خود آورد.
و این جریان، فضیلت ویژه‌اى است براى امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) که هیچ‌کس از امّت، در این فضیلت با او سهیم نیست و در مفهوم معنوى آن، احدى همسان و همگون امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و یا نزدیک به آن نیست.
تقسیم کنندۀ بهشت و جهنم
اباصلت هروی نقل کرده است که روزی مأمون به امام رضا (علیه‌السلام) گفت:
«یا اباالحسن! ما را از پدرت امیرالمؤمنین آگاه ساز که به چه علت «قسیم الجنة و النار» خوانده شده است و این به چه معناست که این مطلب فکر مرا مشغول ساخته است.
پس امام رضا (علیه‌السلام) به او فرمود: «ای مأمون! آیا تو از پدرت و او از پدرانش از ابن‌عباس از رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) نقل نکردید که گفت از رسول خدا شنیدم می‌فرمایند: حب علی ایمان و دشمنی با علی کفر است؟»
پس مأمون پاسخ داد: آری!
سپس حضرت فرمودند: «پس زمانی که ایمان و کفر بر اساس حبّ و بغض او باشد، بهشت و دوزخ را تقسیم می‌کند، بنابراین او قسیم الجنة و النار است.»» (۲)
امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)، کشتی نجات
امام رضا (علیه‌السلام) در حدیثی امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را کشتی نجات معرفی کرده‌اند.
آن حضرت به نقل از پدران خویش از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل فرمود که رسول اکرم (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده است:
«هر کس دوست دارد بر کشتی نجات نشیند و به ریسمان مستحکم چنگ زند و حبل‌الله استوار را بگیرد، باید پس از من رهبری علی (علیه‌السلام) را بپذیرد و با دشمنان او دشمن باشد و به امامان هدایتگر از فرزندان او اقتدا کند، آنان جانشین من، اوصیای من و حجت‌های الهی بر خلق پس از من و سروران امت من و رهنمای پارسایان به سوی بهشت‌اند.
حزب آنان حزب من و حزب من حزب‌الله عزوجل است و حزب دشمنان ایشان حزب الشیطان است.»(۳)
حجت خدا بودن امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)
حضرت امام رضا (علیه‌السلام) دربارۀ حجت خدا و جانشین الهی بودن حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرموده‌اند رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«یا علی، تو حجت خدا هستی و تو باب (تقرّب) به خدا هستی و تو راه به سوی خدا هستی و تو آن خبر عظیم هستی و تو صراط مستقیم حقّ هستی و تو مثل اعلای الهی هستی.
یا علی، تو امام مسلمین و امیرالمؤمنین و بهترین وصیّین و اشرف صدیقین هستی.
یا علی تو فاروق اعظم (جداکنندۀ حق از باطل) هستی و تو صدیق اکبر هستی.
یا علی تو جانشین من بر امّتم هستی و تو ادا کنندۀ دیون من هستی و تو انجام دهندۀ وعده‌های من هستی.
یا علی تو پس از من مظلوم واقع خواهی شد و مورد ستم قرار خواهی گرفت.
یا علی پس از من از تو کناره جویند، یا علی پس از من محجور و خانه‌نشین گردی، خدا را گواه می‌گیرم و هرکس را که حضور دارد از امّت من، که حزب تو حزب من است و حزب من حزب خدا است و حزب دشمنان تو حزب شیطان است.» (۴)
منابع
- سورۀ آل‌عمران آیۀ ۶۱
- عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام)، ، ج۱، ص ۹۶
- عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام)، ج۱، ص۲۹۲ و ۲۹۹
- عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، جلد۲ ، صفحۀ ۶ - بحار الانوار، جلد ۳۸، صفحۀ ۱۱۱
