ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام مصادف با روز جمعه برابر با سیزدهم ماه رجب المرجب سال سی‌ام پس از عام الفیل یعنی سی سال پس از ولادت نبی اعظم صلى‌الله‌عليه‌وآله بوده است.
تولد و زادگاه امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بیت‌الله‌الحرام بوده است، منزلتی که نه پیش از حضرتش و نه پس از حضرتش نصیب هیچ‌کس نشد.
متن پیش رو چگونگی ولادت منور و مبارک حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در کعبه را تشریح و به نکاتی از راز ولادت ایشان اشاره می کند.
میلاد پر نور
«ابوعبدالله جعفر بن محمد» علیه‌السلام به نقل از پدران خود می‌فرماید:
«”عباس بن عبدالمطلب” و “يزيد بن قعنب” میان عده‌ای از “بنی‌هاشم” و گروهی از “عبدالعزی”، در جوار کعبه نشسته بودند. “فاطمه بنت اسد بن هشام” سلام‌الله‌علیها از راه رسید و در مقابل کعبه ایستاد، درحالی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام را در روز آخر ماه نهم باردار بود.»
وی ادامه می‌دهد: «او در برابر بیت‌الله‌الحرام ایستاد و به ناگاه درد زایمان او را گرفت، پس دست رو به آسمان کرد و گفت: “ای پروردگار، من به تو و به رسالت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله و همه پیامبران و فرستاده‌های تو و به هر کتابی که نازل کردی و به کلام جدم ابراهیم خلیل که بیت عتیق تو را به پا داشت، ایمان دارم. پس به این بیت و به آن‌کس که آن را بنا کرد و به این مولود که در وجود من است و با من سخن می‌گوید و از سخنانش سیرابم می‌کند، قسم می‌خورم که من یقین دارم، او یکی از آیات تو خواهد بود، باشد که این زایمان را بر من سهل و آسان کنی”.»
فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها در قسمت پشت کعبه (يعني پشت آن سمتي که درب در آن است) ايستاده بود و رو به کعبه دعا مي خواند که ناگهان پيش چشمان همه حاضران ديوار خانه خدا از همان قسمت شکاف برداشت و آنقدر از هم فاصله گرفت که ایشان توانست از شکاف ديوار وارد شود و جبرئيل او را به داخل برد و دوباره ديوار به هم آمد و او داخل کعبه ماند.
سه روز در کعبه
آن‌گاه گفت: «پس از سپری شدن سه روز، بیت‌الله از همان در که فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها وارد آن شده بود، دوباره باز شد. این بار فاطمه بنت اسد و امیرالمؤمنین علیه‌السلام در آغوشش از در خارج شدند. گفت: “خداوند عزوجل من را از میان آفریدگانش برگزید، همان‌طور که آسیه دختر مزاحم را برگزیده بود، او که یگانه معبود خود را فقط می‌پرستید، در زمانی‌که پرستش خدای یگانه، مگر پشت پرده اسرار، امکان‌پذیر بود و همچنان‌‌که مریم دختر عمران را برگزیده بود و میلاد عیسی را بر او سهل و آسان کرد، آن‌گاه تنه خشکیده نخل را در بیابانی خشک تکان داد و از آن نخل رطب‌هایی بر مریم سلام‌الله‌علیها باریدن گرفت. اما خداوند سبحان مرا برگزید و بر این دو و همه زنان پیش از من در عالم فضیلت بخشید، چراکه من در بیت‌الله‌الحرام فرزند آوردم و سه روز در این خانه از میوه‌های بهشتی متنعم بودم. آن‌گاه که خواستم فرزند به دست خارج شوم، ندایی آمد که ای فاطمه! او را «علی» نام بنه که من “علی اعلی” هستم و من او را از قدرت خود آفریدم و از عزت و جلالم و قسط و عدلم اسم او را از اسم خود مشتق کردم، و او را به تربیت خود تربیت کردم و امر “رسالت تبلیغ” را به دست او دادم و زوایای پنهان علم وجودی خود را بر او مکشوف داشتم که او در خانه من زاده شده و نخستین کسی خواهد بود که بر بالای این بیت اذان سر خواهد داد و بت‌ها را خواهد شکست، و مرا بزرگ خواهد داشت و تکبیرگو و تسبیح‌گوی من خواهد بود. هم او امام است، پس از حبیبم و مصطفایم و رسولم محمد، و هم او وصی محمد خواهد شد، پس خوشا بر آن‌کس که علی را دوست بدارد و یاری‌گر او باشد و وای بر کسی که عصیان او کند و کینه و دشمنی با او پیش بگیرد”.»
طلوع نور در آغوش رسول
فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها می‌فرماید: «هنگامی که از کعبه خارج شدم و فرزند را نزد پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله گذاشتم، آن حضرت اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ آن حضرت گفت و فرمود: “این مولودی است که بر فطرت به دنیا آمده است.”
در روز سوم ولادت یا روز سوم خروج از کعبه و در بعضی قول‌ها دهم ذی‌الحجه حضرت ابوطالب علیه‌السلام ولیمه مفصلی داد و فرمود: “بیایید برای ولیمه علی بن ابیطالب علیه‌السلام و قبلا هفت بار کعبه را طواف کنید و بعد بر فرزندم “علی” سلام کنید.”»
الأمالي شيخ طوسی، ص ۷۰۸.
راز ولادت
به راستی راز خلقت او چیست که اینگونه کعبه آغوش به روی حضرتش گشوده است؟!
آیا شکافتن کعبه برای امیرالمومنین علی علیه‌السلام که در بطن فاطمه سلام‌الله‌علیها بود، نشانی از خضوع کعبه در مقابل حضرتش نبود؟!
در اینجا به نکاتی از راز این ولادت منحصر بفرد و مبارک اشاره شده است:
ولایت امیرالمومنین علی علیه‌السلام
ولادت امیرالمومنین علیه‌السلام در درون خانه خدا نشان از آن دارد که ولایت ایشان در قلب خانه خدا جا دارد و توحید حقیقی پذیرش حق ولایت و امامت ایشان بر مسلمانان است.
۱. در بالا به طور کامل اشاره شد که فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها در لحظه خروج از خانه خدا شنید، می خوانیم: «فَطُوبی لِمَنْ اَطاعَهُ وویلٌ لِمَنْ اَبغَضَه وَعَصاهُ؛ پس خوش به حال کسی که او را دوست بدارد و اطاعتش کند و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و نافرمانی کند.» بحار، ج۳۵، ص۸،ح ۱۱.
۲. در دعوت نامه ابوطالب علیه‌السلام از مردم برای ولیمه امیرالمومنین علیه‌السلام می خوانیم: «وَقالَ هَلُمُّوا وَطَوِّفُوا بالبَیْتِ سَبْعا وَادْخُلُوا وَسَلِّموا عَلی عَلی؛ گفت: مردم! بیایید و هفت بار دور خانه طواف کنید، [آن گاه] داخل [خانه من] شوید و بر فرزندم علی سلام کنید.» بحار، ج۳۵، ص۱۸؛ ذیل حدیث۱.
برتری امیرالمومنین علی علیه‌السلام
هرچند مریم و فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها هردو صاحب فضلیت اند ولی بین تولد مسیح بن مریم علیه‌السلام و امیرالمومنین علیه‌السلام فرزند فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها تفاوت وجود دارد؛
وقتی صعصعة بن سوهان از امیرالمومنین علیه‌السلام پرسید مقام شما بالاتراست یا عیسی بن مریم حضرت درپاسخ فرمودند:
«وقتی مریم درد زایمان گرفت ندا اسمانی به او شد: “أخرجی، هذا بیت العبادة لا بیت الولادة” و عیسی در بیابان خشکیده متولد شد؛ اما مادرم وقتی درد زایمان گرفت کعبه گشوده شد و من داخل کعبه متولد شدم» اللعمه البیضاء، ص۱۲۱.
شایستگی امیرالمومنین علی علیه‌السلام
و اما راز دیگر آن است که تنها مولود کعبه، امیرالمومنین علیه‌السلام است و این سندی بر حقانیت ایشان است که هیچ یک از اصحاب رسول از آن برخوردار نمی باشند.
شیخ صدوق در این باره گفته است: «این که حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در کعبه به دنیا آمده، بزرگداشتی بود از جانب خدای متعال و اکرامی بود که نسبت به مقام شامخ و با عظمتش عنایت فرمود.» الارشاد، باب۱، ص۲.
علّامه جوينی شافعی از عالمان اهل سنت نیز در«فَرائِدِ السمطين» چنین گفته است: «هیچ‌کس جز علی علیه‌السلام مولود کعبه نیست.» فرائد السمطين، جلد دوم، ص۴۲۵.
