مولود کعبه در کلام علمای اهل سنت

ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کعبه کرامتی است که نصیب هیچ‌کس قبل ایشان و بعد ایشان نشده است. این امری است که علمای اهل سنت پیش از شیعه به آن اذعان داشته‌اند.

آن‌چه در ادامه می‌آید، نمونه‌ای بسیار کوچک و مختصر از اقوال علمای اهل سنت است که درباره ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کعبه شریفه آمده و نشان از مناقب ویژه حضرت دارد که بی‌مثال و بی‌بدیل است:

 

-فاكهی(وفات ۲۷۵هـ ق) در کتابش «أَخبار مَكة» می گوید: «نخستین شخصی که مولود کعبه است،علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام از بنی‌هاشم و مهاجرین است.»[۱]

 

– قفال شاشی شافعی (وفات ۳۶۵هـ ق) در کتاب خود «فَضائل أَمیرالمؤمنین» نیز گفته است: «هیچ‌کس جز علی علیه‌السلام در کعبه زاده نشده است.»[۲]

 

-حاکم نیشابوری(وفات ۴۰۵هـ ق)، عالم اهل تسنن و مورد اعتماد اهل سنت در کتاب بسیار معروفش «المستدرک علی الصحیحین» می‌گوید: «روایات متواتر است که فاطمه بنت اسد، امیرمؤمنان علی بن ابی طالب کرّم الله وجهه، را در خانه کعبه به دنیا آورده است.»[۳]

 

– علامه بستی معتزلی(وفات ۴۲۰هـ ق) در کتاب خود «المَراتب» چنین گفته است: «او در مسجد (در میان همه نمازگزاران) یک ویژگی دارد که هیچ‌کس دیگری ندارد، همانا که او مولود کعبه است.»[۴]

 

– ابن مغازلی مالکی (وفات ۴۸۳هـ ق) بر ولادت امیرالمؤمنین عليه‌السلام در کعبه صحه گذاشته و داستان این ولادت را به‌طور کامل روایت کرده است.[۵]

 

-ابن شجاع موصلی شامی (وفات ۶۴۶هـ ق) در کتاب خود «نّعيمُ المُقيم» چنین گفته است: «او در کعبه معظمه زاده شد و هیچکس به جز او تاکنون در این مکان به دنیا نیامده است»[۶]

 

-سبط ابن جوزی حنفی (وفات ۶۵۴هـ ق) عالم اهل سنت،نیز در کتاب «تذكرةِ الخَواص»به این مطلب اشاره کرده و بیان می کند:«آن حضرت در دورن کعبه متولد شده است.»[۷]

 

-علّامه جوينی شافعی (وفات ۷۳۰هـ ق) در«فَرائِدِ السمطين» چنین گفته است: «هیچ‌کس جز علی علیه‌السلام مولود کعبه نیست.»[۸]

 

– ذُهبی (وفات ۸۴۸هـ ق) نیز بر این واقعه تأکید داشته است، ضمن آن‌که صحت آن را از حاکم نیشابوری ونقل متواتر او درباره ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام داخل کعبه دارد.[۹]

 

-ديار بَكَری(وفات ۹۸۲هـ ق) در کتاب تاریخی خود معروف به «تاریخ الخَمیس» نوشته است: «علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام سی سال پس از میلاد رسول اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله در کعبه زاده شد.»[۱۰]

 

-علی قاری حنفی (وفات ۱۰۱۴هـ ق) پس از اشاره به ادعای«حکیم بن حزام» درباره ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام چنین گفته است: «هیچ‌کس جز ایشان–یعنی امیرالمؤمنین علیه‌السلام–را مولود کعبه نمی‌دانند.» [۱۱]

 

-برهان‌الدین حلبی شافعی(وفات ۱۰۴۴هـ ق) در سیره خود معروف به «سيرةِ الحَلَبِيه» در ذیل دو مطلب به ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کعبه اشاره کرده است. [۱۲]

 

-شاه ولی الله دهلوی حنفی (وفات ۱۱۷۶هـ ق) عالم اهل سنت، در کتاب خود «إِزالة الخفاء» به وضوح چنین بیان داشته است: «بنا به اقوال و روایت‌های متواتر، فاطمه بنت اسد،امیرالمؤمنین علیه‌السلام را داخل کعبه به دنیا آورد … که پیش و پس از آن حضرت هیچ‌کس در آن مکان زاده نشده است.»[۱۳]

علامه آلوسی، مفسر و ادیب شافعی مذهب، در شرح این بیت شعر شاعر حنفی«عبدالباقی عمری»، قولی دارد:

وَأَنْتَ العَلِيُّ الَّذِي فَوْقَ العُلَا رُفِعَا     بِبَطْنِ مَكَّةَ عِنْدَ البَيْتِ إِذْ وُضِعَا

تو همان علی، آن والا و بلند مرتبه هستی

که در مکه داخل کعبه، بیت‌الله زاده شدی

آلوسی در این‌باره چنین گفته است: «این‌که امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کعبه زاده شده است، امری است مشهور و معروف در تمام دنیاو در منابع اهل سنت و شیعه آمده و به آن تأکید شده است. احوالات و کرامات هیچ‌کس به قدر ایشان زبانزد عام و خاص نشده است، به نحوی که زبان از بیان مناقب ایشان قاصر است. ایشان که امام و سرآمد همه ائمه است، سزاست که چنین قبله تمام مؤمنان شود. منزه است، آن خدایی که احکم الحاکمین است و هر امری را در موضع و مکان صحیح خود نهاده است.[۱۴]

 

-ابن فتال در «روضة الواعظین»، علامه حلی در «کشف الیقین» و «کشف الحق»و ابومحمد حسن دیلمی نیز از «بشارة المصطفی» در «الارشاد» همگی به اتفاق این واقعه را نقل کرده‌اند. [۱۵]

 

– محمد صالح ترمذی، در کتاب خود «مناقب مرتضوی» مختصری از آن را آورده است. [۱۶]

 

-شيخ صدوق (وفات۳۸۱هـ ق)این واقعه را در «الأمالی»،«علل الشرائع» و «معاني الأخبار» با اندکی تصرف آورده است. [۱۷]

علامه امينی نیز در کتاب ارزشمند خود «الغدير» منابع و آراء اهل سنت و تشیع در خصوص ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در کعبه را آورده است. همچنین نام شاعرانی که به این واقعه در اشعارشان اشاره کرده‌اند، را هم ذکر کرده است.
برخی منابع سنی ذکر شده در ادامه آمده است:

۱- «مروج الذهب ۲»، ص ۲، تأليف أبوالحسن المسعودي الهذلي.

۲-«الفصول المهمة»، ص ۱۴، تأليف إبن الصباغ المالكي.

۳-«السيرة النبوية ۱»، ص ۱۵۰، تأليف نورالدين علي الحنبلي الشافعي.

۴-«شرح الشفا ج ۱»، ص ،۱۵۱ تأليف الشيخ علی القارئ الحنفي.

۵-«مطالب السؤول»، ص ۱۱، تأليف أبي سالم محمد بن طلحة الشافعي.

۶-«محاضرة الأوائل»، ص ۱۲۰، تأليف الشيخ علاء الدين السكتواري.

۷-«مفتاح النجاة في مناقب آل العبا»، تأليف ميرزا محمد البدخشي.

۸-«المناقب»، تأليف الأمير محمد صالح الترمذي.

۹- «نزهة المجالس ۲ »، ص ۲۰۴، تأليف عبدالرحمن الصفوي الشافعي.

۱۰-«روائح المصطفی»، ص ۱۰، تأليف صدرالدين أحمد البردواني.

۱۱-«كتاب الحسين ۱»، ص ۱۶، السيد علی جلال‌الدين.

۱۲-«نور الأبصار»، ص ۷۶ ، تأليف السيد محمد مؤمن الشبلنجي.

۱۳-«كفاية الطالب»، ص ۳۷، تأليف الشيخ حبيب الله الشنقيطي.

 

 

منابع:

[۱] أَخْبَارُ مَكَّةَ ۳،ص۲۲۶.

[۲] الجَلَالِيَّ، وَلِيدَ الكَعْبَةِ،ص۱۸۶.

[۳] المُسْتَدْرَكُ عَلَى الصَّحِيحَيْنِ، جلد سوم،ص۵۵۰.

[۴] المَرَاتِبِ، ص۶۰.

[۵] المَنَاقِبَ، ص۵۸.

[۶] النَّعِيمُ المُقِيمُ، ۱۲۹ص.

[۷] تَذْكِرَةِ الخَوَاصِّ، ص۱۰.

[۸] فَرَائِدُ السِّمْطَيْنِ، جلد دوم، ص۴۲۵.

[۹] تَلْخِيصَ المُسْتَدْرَك، جلد سوم، ص۵۵۰.

[۱۰] تَأْرِيخُ الخَمِيسِ، جلد اول، ص۲۷۹.

[۱۱] شَرْحُ الشِّفَا، جلد اول، ص۱۵۰.

[۱۲] السِّيرَةَ الحَلَبِيَّةَ، جلد اول، ص۱۵۴ و همان، جلد سوم، ص۴۰۵.

[۱۳] إِزَالَةُ الخَفَاءِ، جلد دوم، ص۲۵۱۲.

[۱۴] شرح الخریدة في شرح القصیدة العینیة، ص۱۵.

[۱۵] إرشاد القلوب، ص۲۱۱.

[۱۶] مناقب مرتضوي، چاپ بمبئی، ص۸۷.

[۱۷] الأمالي، جلد نهم، ص۱۱۴ و علل الشرائع، جلد اول، ص۳ و۱۳۵ وهمچنین معاني الأخبار، جلد دهم، ص۶۲.