در این مطلب نگاهی داریم به وقایع مهم دهمین روز از ماه جمادیالاول که در کتاب معتبر «تقویم شیعه» ذکر شده است.
هر آنچه باید دربارۀ جنگ جمل بدانید
در روز دهم جمادیالاول سال ۳۶هجری قمری «جنگ جمل» اتفاق افتاد. این جنگ از ظهر تا غروب خورشید ادامه یافت و بیش از یک روز به درازا نکشید. محل وقوع جنگ، مکانی به نام «خریبه» و به عبارتی در شمال غرب بصره واقع بوده است. در پانزدهم این ماه بصره فتح شد و نزول نصر از خداوند کریم بر امیرالمؤمنین (علیهالسلام) واقع شد.
جنگ جمل چگونه رخ داد؟
«جنگ جمل» نخستین فتنه بر علیه حضرت امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) پساز پذیرش خلافت ظاهری ازسوی آن حضرت بود. به عبارت دیگر آغاز این واقعه از آنجا شروع شد که مردم با امیرالمؤمنین (علیهالسلام) بیعت کردند. در پی این رویداد، طلحه و زبیر بهبهانۀ عمره از مدینه خارج شدند و به عایشه که در مکه اقامت داشت، پیوستند. در این میان عبدالله بن عامر که پیشاز این بهعنوان عامل عثمان در بصره خدمت کرده و ازسوی امیرالمؤمنین (علیهالسلام) عزل شده بود، راهی مکه شد. او شتری به بهای دویست دینار خرید و برای عایشه آورد. سپس همگی راه بصره را در پیش گرفتند و سرانجام به این شهر رسیدند.
پساز ورود به بصره، آنها به خانۀ عثمان بن حنيف، والی منتخب حضرت برای بصره، یورش برده، او را به اسارت گرفته و بیرحمانه مورد ضربوشتم قرار دادند و موی ریش و سر و دو ابروی او را برکندند.
در پاسخ به این جسارت، اميرالمؤمنین (علیهالسلام) برای مقابله با آنان آهنگ بصره کرد. در این کارزار، امام حسن (علیهالسلام) و امام حسین (علیهالسلام)، محمد حنفیه، عبدالله بن جعفر، فرزندان عقیل و شماری از جوانان بنیهاشم همراه حضرت بودند. همچنین عمار، ابوایوب انصاری و گروهی از مهاجران و انصار حضور داشتند. ازآنجمله از اصحاب بدر، ۲۵۰ نفر از کسانی که با پیامبر در بیعت شجره پیمان بسته بودند و ۱۵۰۰ نفر از دیگر یاران پیامبر نیز به این سپاه پیوستند.
چه کسی آغازگر جنگ بود؟
حضرت اميرالمؤمنین (علیهالسلام) مسلم مجاشعی را درحالیکه قرآن در دست داشت، بهسوی بصره فرستادند تا مردم را به حکم خدا دعوت کند. اما بصریان بیدرنگ او را آماج تیرهای خود ساختند و به شهادت رساندند. حضرت به همراهیان خود فرمان داد که هیچکس از شما آغازگر جنگ نباشد. لیکن پساز موعظههای عمار و سخنان امیرالمؤمنین (علیهالسلام)، در دهم جمادیالاول، جنگی را که عایشه شروع کرده بود، ادامه دادند و امیرالمؤمنین در مقام مقابله با آنها برآمدند. در این جنگ از لشکر امیرالمؤمنین (علیهالسلام) که ۲۰ هزار مرد جنگی داشت، پنجهزار نفر به شهادت رسیدند و از لشکر عایشه که شمارشان به ۳۰ هزار نفر میرسید، سیزدههزار نفر کشته شدند.
سرنوشت رهبر مخالفان چه شد؟
پساز درگیری شدید، شتر رهبر مخالفان سرنگون شد و سپاه ناکثین متفرق گشته و شکست خوردند. آخرالامر که پیروزی نصیب لشکر امیرالمؤمنین (علیهالسلام) شد، حضرت کنار هودج عایشه آمدند و فرمودند: «ای حمیرا پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) تو را امر کرده بود که به جنگ من بیرون آیی؟ آیا تو را امر نفرمود که در خانۀ خود بنشینی و بیرون نیایی؟ به خدا سوگند، انصاف ندادند آنان که زنان خود را پشت پرده پنهان داشتند و تو را بیرون آوردند.»
محمد بن ابیبکر خواهرش را از هودج بیرون کشید امیرالمؤمنین (علیهالسلام) دستور داد که او را به خانۀ صفیه دختر حارث بن ابیطلحه ببرند و بعد او را به مکه و از مکه به مدینه فرستاد.
پیراهن حسین (علیهالسلام) عطیهای از طرف مادر
در تقویم شیعی مناسبت دیگری هم برای روز دهم جمادیالاول ذکر شده است. این روز مصادف با سالروز تحویل پیراهن سیدالشهدا (علیهالسلام) به حضرت زینب (سلاماللهعلیها) نیز میباشد.
روایت است، سه روز قبل از شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، ایشان پیراهنی را که خداوند در بهشت خلق کرده و دستبهدست پیامبران از حضرت آدم (علیهالسلام) تا حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآله) رسیده بود را به حضرت زینب (سلاماللهعلیها) تحویل دادند. پیامبران به هنگام مواجه شدن با مشکلات بهوسیلۀ این پیراهن به درگاه الهی متوسل میشدند. ایشان به دخترشان توصیه کردند در ساعات آخر روز عاشورا این پیراهن را به دست برادرت حسین (علیهالسلام) برسان.
در این روز حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) پیراهن ابراهیم خلیل الرحمن (علیهالسلام) را به زینب کبرى (سلاماللهعلیها) دادند و فرمودند: «هنگامى که برادرت حسین (علیهالسلام) این پیراهن را از تو خواست، بدان که ساعتى بیشتر مهمان تو نیست و سپس به بدترین حالات به دست اولاد زنا کشته میشود».
این ماجرا مربوط به سه روز قبل از شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) بوده است.
منابع
برگرفته از کتاب «تقویم شیعه» و «تشريف بالمنن»
یک پاسخ
لبیک یامهدی لبیک یامحمد وآله محمد(ص)🙌🏻🌿🕊️